Pil Nedir?
Pil’in Tanımı: Şarj edilmeyen primer hücrelerde kimyasal reaksiyon sonucu oluşan kimyasal enerjinin doğrudan dönüşümü ile üretilen elektrik enerjisi kaynağına pil denir.
Pilin Kullanım Alanları: Günümüzde piller evlerde, işyerlerinde, sanayide önemli miktarda kullanılmaktadır. elektronik cihazlarda, motorlarda, saatlerde, kameralarda, hesap makinelerinde, işitme aletlerinde, kablosuz telefonlarda, oyuncaklarda ve daha bir çok alanda piller karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde çoğunlukla alkali piller ve karbon-çinko piller kullanılmaktadır.
Pillerin Özellikleri: Piller, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürürler. Pil hücresinde , metal anot (negatif elektrot), metal oksit katyon (pozitif elektrot) ile iki elektrot arasında kimyasal reaksiyonu sağlayan elektrolitten ibarettir. Anot, elektrolizde aşınırken katotta iyonik değişim reaksiyonu sonucu elektrik akımı meydana gelir. Bu reaksiyon sonucu oluşan elektrik enerjisi çeşitli aletlerde kullanılır. Her bir hücre genel olarak 1.5 volttur. Hücreler birbirine seri bağlanarak daha yüksek voltaj üretebilir. Örneğin, 9 volt pil, 6 adet 1.5 v hücrenin seri halde bağlanması sonucu elde edilir. Elektro kimyasal sisteme bağlı olarak hücre voltajı 1.2 v ile 4 v arasında değişir. Piller, ıslak veya kuru olarak ikiye ayrılır. Islak hücreli pillerde, elektrolit sıvıdır. Kuru hücreli pillerde elektrolit, pasta, jel veya diğer matrix halde bulunur. Primer pillerde, reaksiyon hücre içinde gerçekleşir ve reaksiyon tersinmezdir. Primer piller şarj edilemez. Seconder pillerde kimyasal reaksiyonlar tersinirdir. Dıştan bir enerji ile reaksiyon başa döndürülür. Güç, sekonder kaynaktan pile yüklenebilir.
Pil Çeşitleri
Islak Hücreli Piller
Kurşun-Asit Piller (Aküler)
Kuru Piller
1. Alkali Piller
2.Çinko Karbon Piller
3.Çinko Hava Pilleri
4.Gümüş Oksit Piller
5. Cıva Oksit Piller
6.Lityum Piller
Şarj Edilebilir Piller
1. Nikel Kadmiyum Piller
2.Nikel Metal Hidrid (Ni-MH veya NiMH)
3.Lityum İyon Pilleri (Li-Ion)
Piller ile ilgili Yasaklar
• Alkali-manganlı düğme hücreler ve düğme hücre içeren piller hariç yönetmelikte tanımlanan zararlı madde içeren pillerin ithalatı ve üretimleri,
• Ağırlıkça yüzde iki den fazla cıva oksit içeren pillerin ithalatı,
• Atık pil ve akümülatörlerin evsel ve diğer atıklarla birlikte depolanması, alıcı ortama verilmesi ve yakılması yasaktır.
Atık pillerimi nereye verebilirim?
Atık pillerin kaynakta ayrı toplanması konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen ve Türkiye’de atık pil konusunda tek yetkili kuruluş olan Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği (TAP) 2004 yılından beri atık pil toplama çalışmalarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinasyonunda yürütmektedir. TAP Derneği internet sitesinden size en yakın pil toplama noktasını bulabilirsiniz. PTT Şubeleri, okullar, üniversiteler, organize sanayi bölgeleri, muhtarlıklar, camiler, marketlerde atık pil toplama noktaları bulunmaktadır.
Pil ve akümülatör atığım var ne yapmalıyım?
a) Atık pillerin geçici depolanması ve taşınması nasıl gerçekleşir? Atık pil ve akümülatörün kontrolü yönetmeliğiMadde 15te belirtildiği gibiAtık akümülatörlerin toplandıkları yerden geçici depolama veya bertaraf tesislerine karayolu ile taşınması, Valilikten taşıma lisansı almış gerçek ve tüzel kişilerce, atık türüne göre uygun araçla yapılır. Atık pil taşıyacak araç ve firmalar için lisans alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, atık pillerin kapalı kasalı kamyonetlere yerleştirilmiş asgari 210 litrelik HDPE fıçılarda taşınması zorunludur. Atık pil ve atık akümülatör taşıyacak araçların renginin kırmızı olması, araçların üzerinde atık pil ve akümülatörlerin toplandığına dair 20 metre uzaktan görülebilecek şekilde bu Yönetmeliğin 1 no’lu ekinde yer alan amblem bulunması, ayrıca araç kasalarının her iki yüzüne de atık piller için “Atık Pil Taşıma Aracı”, atık akümülatörler için ise “Atık Akümülatör Taşıma Aracı” yazılması zorunludur.
b) Atık Pil Taşıma Araçlarında taşıma formu bulundurmak gerekir mi? Atık pil ve akümülatörün kontrolü yönetmeliğiMadde 16ya göreAtık pil ve akümülatörlerin taşınması sırasında araçlarda atık taşıma formu bulundurulması zorunludur. Araçlarda bulundurulacak atık taşıma formlarıyla ilgili olarak Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır.
c) Atık Akümülatör Taşıyıcılarının Lisans Alma Zorunluluğu var mıdır? Atık pil ve akümülatörün kontrolü yönetmeliği Madde 17ye göre Atık akümülatörleri taşımak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, atık akümülatörleri taşıma lisansı almak zorundadır. Bu amaçla, bu Yönetmeliğin 5 no’lu ekinde belirtilen esaslara göre ilgili Valiliğe başvuruda bulunulur. Lisans, başvuruda bulunan aracın veya araçların ait olduğu firmaya ve gerekli teknik donanıma haiz araca veya araçlara verilir. Bu hükümler kara taşımacılığı için uygulanır. Bu lisans devredilemez, üç yıl için geçerlidir. Bu süre sonunda yenilenmesi gerekir. Lisans alan, ancak taşımacılıkta öngörülen standartlara uymayan firmaların lisansları Valilikçe iptal edilir.
d) Pil ve Akümülatörlerin Etiketlenmesi ve İşaretlenmesi nasıl olur? Pil ve akümülatör ürünlerinin etiketlenmesi Atık pil ve akümülatörün kontrolü yönetmeliği Madde 33te belirtildiği gibi:
— Atık akümülatörlerin ayrı toplanmasını sağlayacak sembol olarak, bu Yönetmeliğin 1 no’lu ekinde yer alan sembolün üretici tarafından kullanılmalı
— Atık akümülatörlerin geri kazanımlarının sağlanmasından yükümlü olan üreticilere geri dönmesini sağlamak amacıyla, bu ürünlerin etiketlenmesinde “depozitoludur” ibaresi ile Bakanlık tarafından firmaya verilen kod numarasının yer almalı
— Kurşun asit akümülatörlerin üzerinde “Pb” ya da “kurşun” ve “GERİ KAZANILIR” ifadesi ya da “GERİ KAZANILACAK AKÜ” ibaresinin bulunması, ayrıca bu ürünlerin dış ambalajlarında da aynı ibarelerin bulundurulmalı
— Sekonder hücreler ve sekonder pil ürünlerinin Türk Standartlarında (TS EN 61429) belirtilen şekilde etiketlenmesi ve işaretlenmesi zorunludur. Ağırlıkça % 0,0005’den fazla cıva (Hg) içeren düğme tipi piller ile bu tür düğme pillerden oluşturulan pillerin ambalajlarının Ek-1’de gösterilen sembol ile işaretlenmeli.
Tüketicilerin Yükümlülükleri: Pil tüketicileri, atık pilleri evsel atıklardan ayrı toplamakla, pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama noktalarına atık pilleri teslim etmekle yükümlüdür.
Pil Ürünlerinin Dağıtımını ve Satışını Yapan İşletmelerin Yükümlülükleri
• Pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmeler; pil üreticilerinin kuracakları sisteme uygun olarak tüketiciler tarafından getirilen atık pilleri ücretsiz olarak almakla,
• Atık pil toplama sistemi olmayan markaların pillerini satmamakla,
• Tüketicilerin getirdiği atık pilleri, üreticinin öngördüğü şekilde üreticiye veya üreticinin yetkilendirdiği bir kuruluşa gönderilmesini sağlamakla,
• İşyerlerinde tüketicilerin kolayca görebilecekleri yerlerde (EK-4 A)’da yer alan uyarı ve bilgiler ile atık pillerin toplanma şekli ve yerleri hakkındaki bilgileri sunmakla,
• Üreticilerin veya yetkilendirdiği kuruluşların temin edecekleri, atık pil konteynerlerini bulundurmakla yükümlüdür.
Atık Piller ve Akülerle ilgili Belediyelerin Görev ve Yetkileri
Belediyeler, Büyükşehir statüsündeki yerlerde Büyükşehir Belediyeleri;
• Atık pil ve akümülatörlerin katı atık düzenli depolama alanlarında evsel atıklarla birlikte bertarafına izin vermemekle,
• Kuruluş ve işletme giderleri pil üreticileri tarafından karşılanacak geçirimsizlik koşulları sağlanmış, nemden ari ve meteorolojik şartlardan korunmuş atık pil depolama alanlarının kurulması için katı atık düzenli depolama alanlarında ücretsiz olarak yer tahsis etmekle,
• Üreticilerin şehrin muhtelif yerlerinde yapacakları atık pil ve akümülatör toplama işlemlerine yardımcı olmak ve işbirliği yapmakla,
• Okullar, halk eğitim merkezleri, mahalle muhtarlıkları, eğlence yerleri ve halka açık merkezlerde pilleri ayrı toplama ile ilgili üreticilerin sorumluluğu ve programı dahilinde gerektiğinde üretici ile işbirliği yaparak pilleri ücretsiz olarak ayrı toplamakla, halkı bilgilendirmekle, eğitim programları düzenlemekle,
• Belediye sınırları içinde bulunan atık pil ve akümülatör bertaraf tesislerini ve taşıma firmalarını denetlemekle,
görevli ve yetkilidir.
Atık Pillerin Taşınması: Atık pil taşıyacak araç ve firmalar için lisans alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, atık pillerin kapalı kasalı kamyonetlere yerleştirilmiş asgari 210 litrelik HDPE fıçılarda taşınması zorunludur. Atık pil taşıyacak araçların renginin kırmızı olması, araçların üzerinde atık pillerin toplandığına dair 20 metre uzaktan görülebilecek şekilde bu Yönetmeliğin1 No’lu ekinde yer alan amblemin bulunması, ayrıca araç kasalarının her iki yüzüne de “Atık Pil Taşıma Aracı” yazılması zorunludur.
Atık Pillerin Geçici Depolanması: Atık pillerin geçici depolanmasında iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı konteynerler kullanılması, bu konteynerlerin kolay taşınabilir ve hacmi asgari 4 m3 veya daha fazla olması, sızdırmazlık özelliği taşıması gereken konteynerlerin kırmızı renge boyanarak her iki yüzeyine “Atık Pil Geçici Deposu” ibaresi yazılması zorunludur. Konteynerlerın nakliye kolaylığı olan yerlerde zemini beton ve üstü kapalı alanlarda bulundurulması gerekli olup, bu alanlarda yangına karşı her türlü tedbir alınması zorunludur.
Piller ve Kota: Atık pillerin toplanması ise kota sistemi ile yapılacaktır.
• I. grup piller: tarihi takip eden ilk yıl % 15, ikinci yıl % 25, üçüncü yıl % 30, dördüncü yıl % 35, beşinci yıl % 40 ve devamı yıllarda ise Bakanlığın belirleyeceği oranlarda,
•II. grup piller (Ni-Cd piller) için kota oranları ilk yıl % 25, ikinci yıl % 35, üçüncü yıl % 50, dördüncü yıl % 65, beşinci yıl % 80 ve devamı yıllarda ise Bakanlığın belirleyeceği oranlarda uygulanır.
Atık Pillerin Bertarafı: Atık piller düzenli depolama alanlarında, bu işlem için diğer ayrılmış bölgelerde beton havuzlar içerisinde üzeri kapatılarak bertaraf edilebilir.
ATIK AKÜMÜLATÖRLER
NÜKLEER ENERJİ VE RADYOAKTİF ATIKLAR
PCB VE PCT
TEHLİKELİ ATIK BEYAN SİSTEMİ (TABS)
ATIK BEYANI