Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar
Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun yürürlüğe girmesiyle, 1 Ocak 2019’dan itibaren kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücreti karşılığı verilecektir.
Bu kapsamda, plastik poşetlerin satışı, beyanı, geri kazanım katılım payı tahsili ile birlikte izleme, kontrol ve denetimine ilişkin hususları içeren Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanmıştır. İlgili düzenleme ile 2019 yılında alışverişte kullanılan market poşetleri ücretli olacak.
Plastik poşetlerin ücretli olarak satışı, faaliyet türü ne olursa olsun uzaktan satışlar da dahil olmak üzere, istisnasız tüm satış noktalarında (tekstil, oyuncak, elektronik, gıda vb) 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren 25 kuruş taban fiyatı ile gerçekleştirilecektir.
Ücretlendirme uygulaması kapsamı dışında kalan plastik poşetler ise; ekmek, sebze, meyve, peynir, zeytin, hayvansal gıda gibi açık satılan gıdaların hijyenini sağlamak için kullanılan, çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan, 500×350 milimetre (körük kalınlığı ve sap uzunluğu dahil) ebadından küçük saplı/sapsız poşetler, plastik içeren malzemelerden, dokumalı veya dokumasız metotlarla üretilen, tekstil ürünü çok kullanımlık poşetler, canlı sucul hayvan satışında kullanılan sapsız poşetler, yumrulu ve/veya benzer tohumlu bitkilerin satışında kullanılan sapsız poşetler, kuru temizleme, lostra ve benzeri iş yerleri gibi sadece hizmet verilen fakat ürün satışı gerçekleştirmeyen yerlerde kullanıcıya veya tüketiciye verilen poşetler, kargo poşetleri ile gümrüksüz mağazadan alınan ürünler için ilgili mevzuatı gereği kullanılması zorunlu olan özel poşetlerdir.
Plastik poşetlerin, ücretsiz teminine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya da dahil edilemeyecek olup, satış noktaları, her bir poşetin satışında tüketiciden en az 25 kuruş talep edilecektir. Satış noktaları bu ücret içerisinden 15 kuruşu, ‘Geri Kazanım Katılım Payı’ olarak Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatıracaktır.
Satış noktalarında ücretlendirmeye tabi olan plastik poşetlerin 1 Ocak 2019 tarihi itibarıyla barkodlu olarak sunulması zorunludur. Ancak stoklarında barkodsuz plastik poşet olan satış noktaları, barkodsuz poşetlerin kullanımını 31 Mart 2019 tarihine kadar gerçekleştirebileceklerdir.
Plastik poşetle gönderimi sağlanan uzaktan satışlarda ise alternatif taşıma ekipmanı kullanım seçeneği tüketiciye sunulacaktır. Tüketici tarafından plastik poşet tercih edilmesi halinde poşetlerin satışı zorunludur. Uzaktan satış yapan işletmelerin bu satışlarda plastik poşete alternatif taşıma seçeneğini 31 Mart 2019 tarihine kadar oluşturması gerekmektedir.
Bu çerçevede, plastik poşet üretici/ithalatçıları ile satış noktalarının söz konusu Usul ve Esaslarda yer alan hükümler doğrultusunda gerekli iş ve işlemleri gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
Geri Kazanım Katılım Payı
10.12.2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre; çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için plastik poşet, plastik ambalaj kullanımının azaltılması, depozito uygulaması, kirliliğin önlenmesine yönelik teminat alınması gibi mekanizmalar kullanılacaktır.
Çevre Kanunu’na eklenen, geri kazanım katılım payı başlıklı Ek Madde 11’de “Yurt içinde piyasaya arz edilen bu Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya süren/ithalatçılardan bu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilir…” hükmü yer almakta olup bu çerçevede geri kazanım katılım payının tahsiline yönelik gerekli düzenleme anılan Kanunu’nun 18’inci maddesi hükmü gereği Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik kapsamında gerçekleştirilecektir.
Bu kapsamda, Çevre Kanunu’nun Ekli (1) Sayılı Listesinde yer alan plastik poşet hariç diğer kalemlerden geri kazanım katılım payı alınmasına ilişkin uygulamaya söz konusu yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile başlanacaktır.