Stres, hayatta birçok nedenlerle karşımıza çıkabilen ve başa çıkmak zorunda kaldığımız zorlu bir süreçtir. Bir hastalık olmayıp fakat hastalığa kadar yol açabilecek düzeylere gelebilir. Ancak, çoğunlukla kötü ve çok büyük zararları yoktur. Stres herhangi bir kronik hastalıklara yol açmaz. Kontrol altına alınan stres, çok daha rahat odaklanabilmenizi sağlar. Bazı durumlarda ise enerji dolu olduğunuzu ve hayatınıza dair bir çok sorunları kontrol altına alabildiğinizi fark edersiniz. Kontrol altına alınamayan stresle hayatınızın kontrolünü tamamen kaybedebilirsiniz. Aile hayatı, sağlık, iş sektörü veya çevre ile olan ilişkilerinizde ciddi anlamda sıkıntılar yaşanabilir. Bu durumlara bağlı olarak stres kesinlikle ihmal edilmemeli ve daima bilinçli bir şekilde yönetilmelidir.
Stres Belirtileri ve Nedenleri
Stresin belirtileri 4 farklı şekilde incelenebilir.
Fiziksel Belirtiler: çoğunlukla fiziksel belirtileri şikayetlerinde baş ağrısı, dişte gıcırdatmalar, uyku da beliren düzensizlik, aşırı derece terleme, kabızlık yada ishal, kas ağrısı, enerji kaybı, yorgunluk, yüksek tansiyon ve kalp krizi olarak görülür.
Duygusal Belirtiler: vücutta oluşan farklı değişimler, duygusal bakımdan da etkileyebilir. Bu sebeple stresli zamanlarda bireylerde gelişen duygusal eğilimler zaman zaman farklılaşabilir. Depresyon, kaygı, ruh halinde ani değişiklikler, öfke patlaması, gerginlik, endişe ve saldırganlık stresin duygusal belirtileri arasında yer alır.
Zihinsel Belirtiler: stres duygusal ve fiziksel belirtileri görüldüğü kadar da zihinsel belirtileriyle de kendini başta gösterebilmektedir. Konsantrasyon dağınıklığı, karar alma ve vermede güçlük çekme, unutkanlık, hafıza zayıflığı, hata yapma da artış, yapılan işte kalitesizlik gibi etmenler fiziksel belirtileri arasında yer alır.
Sosyal Belirtiler: stres ile gelişen ruh hali, sosyal yaşantılar üzerinde olumlu olmayan etkiler yaratır. Bunlar; herhangi bir oluşturmuş olduğu randevuya gitmemek, başkalarının hatasını bulmak için çaba göstermek ve başkaları suçluymuş gibi davranmak, insanlara karşı gelişen güvensizlik, çevreye küsmek ve çevreye karşı kırıcı bir şekilde konuşmaktır.
Stres nedenleri şu şekilde sıralanmaktadır;
- Evlenmek
- Sevilen bir yakının ölümü
- Sinirlenmek
- İşten çıkarılmak
- Parasızlık
- Aile ve çevreden gelen baskının yüksek olması
- Şiddet, tecavüz, hırsızlık veya oluşan doğal afetlerden kaynaklanan olaylar
- Öfkelenmek ve içsel olarak karamsar konuşmak
- Okul sınavlarına hazırlanmak ve girmek
- Yapılacak olan mülakat süreçleri
- Eş ve çocukların beklentisini karşılayamama durumu
- Ciddi bir hastalığa yakalanmak
Stres Teşhisi ve Tedavisi
Stres, insan hayatında meydana gelebilen değişiklikler ile ihtiyaçlarına yönelik çabalamış olduğu fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal tepkilerdir. Stres insan vücuduna rahatsız edici şekilde tepki verdiği durumudur. Ayrıca stres belirli bir nedenlere karşıda verilen tepkiler arasında yer alır. Stres ile ilgilenen bölüm ve doktorlar ise, çocuk ve ergen psikoloğu (çocuk ve ergen psikiyatrisi), psikiyatri (ruh sağlığı ve hastalıkları) ve psikoloji bölümleri strese bakan bölümler ve doktorlar arasındadır.
Stres teşhisi, fiziksel stres sırasında kalbin ne şekilde çalıştığına dair bilgiler verir. Stres teşhisi sırasında kalbin düzenli çalışıp çalışmadığını bilmek için egzersizler yapılabilir. Bu bakımdan yapılan egzersizler çoğunlukla yürüyüş bandı ve sabit bisiklette pedal çevirme ile gerçekleşir. Bu yapılan test kişinin hareket sırasında gerçekleştirilir. Psikiyatri doktorları, çoğunlukla kalp hastalıkları teşhisini test etmek için stres testini uygulayabiliyor.
Stres tedavisi yaşadığınız durum içerisindeki şiddete göre değişiklik gösterebilmektedir. Stres tedavi yöntemleri, rahatlama seansından başlayarak hastaneye yatmaya kadar uzayabilir. Psikolog doktorları tarafından stres sebebi tespit edildikten ve tıbbi belirtileler ortadan kaldırıldıktan sonra aşağıda belirtilmiş olan stres yöntemlerini izleyerek tedaviye başlanabilir;
- Uyku düzenini sağlamak
- Yoğun alkol ve kafein içerikli içeceklerin tüketimini azaltmak,
- Nefes alıp verme teknikleri uygulamak,
- Düzensiz beslenme düzeniniz varsa bunu düzenli ve sağlıklı bir hale getirmek,
- Strese sebep olan nedenleri tanımak,
- Stresi azaltacak meditasyonlar yapmak,
- Aktif şekilde hobilere zaman ayırmak,
- Güvenilirliği olan ve öyle hissettiğiniz insanlarla sorunlarınızı paylaşmak olarak sıralanabilir.
Stres İlaçları
Stres taşıyan kişinin bir ruh sağlığı doktoru tarafından detaylı muayene olmadan psikiyatrik ilaçlar almamalıdır. Çoğunlukla hekimlerin kişilerce belirlenen sorunlara yönelik anti-depresan ilaçlarını reçete etmektedir. Bu bakımdan ilaç tedavisinin uzman hekimler takibinde sürdürüldüğünde olumlu sonuçlar alınabileceği gibi yanlış, fazla veya eksik doz kullanımı büyük sorunlara neden olabilir.
Stres yaşayan bireylere iyi gelecek ilaç dışında da bazı yöntemler vardır. Bunlar;
- Adaçayı; stres tedavisindeoldukça etkilidir. Vücudun rahatlamasını sağlayan adaçayı, 1 bardak sıcak su içerisine, 1 tatlı kaşığı kurutulmuş adaçayı eklenir ve birkaç dakika soğuması ve demlenmesi beklenerek tüketilir.
- Yoğurt; strese en iyi gelenler arasında iyi bir gıda çözümüdür. Zengin A, B ve D vitaminleri sayesinde stresli zamanlarda rahatlatmalar sağlar.
- Sıcak banyo; tüm vücudu rahatlattığı için anksiyete ve strese oldukça faydası vardır.
- Meditasyon; iyi ve olumlu düşünceleri zihne aktarmak için strese oldukça yardımcı olur.